"Küresel sağlığın kontrolü, artık bağış kutularında mı?"
Sağlık Kurumu mu, Finans Ajansı mı?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), adı üstünde küresel sağlığı korumak için kurulmuş bir yapı. Ancak son yıllarda DSÖ'nün işleyişi, kararları ve kaynakları giderek daha fazla sorgulanır hale geldi. En dikkat çeken yönü ise: finansal bağımsızlığının olmayışı.
Peki bu ne anlama geliyor? DSÖ gerçekten kimin adına çalışıyor?
1. Kuralların Sahibi Kim? Para Veren mi, Halk mı?
DSÖ’nün bütçesi, iki temel kaynağa dayanır:
Üye ülkelerin zorunlu katkıları (örneğin Türkiye, ABD, Almanya gibi)
Gönüllü bağışlar: Özellikle büyük vakıflar (Bill & Melinda Gates Vakfı, GAVI, Rockefeller Vakfı) ve ilaç şirketlerinden gelen proje bazlı destekler.
Sorulması gereken şu:
Para kaynağını kontrol edenler, sağlık politikalarını da kontrol etmiyor mu?
2. Pandemi Süreci: Bağışa Dayalı Zorbalık mı?
Covid-19 döneminde DSÖ'nün birçok ülkeye sunduğu “tavsiyeler”, zamanla zorunlu uygulamalara dönüştü:
Aşı pasaportu baskısı
Sokağa çıkma yasakları
Tedavi reddi hakkının ihlali
Devletlere baskı yaparak kanun dayatmaları
Ülkeler kendi anayasalarına aykırı olsa bile, bu “küresel reçeteyi” uygulamak zorunda kaldılar. Çünkü yardım paketleri, fonlar ve uluslararası krediler şarta bağlanmıştı.
---
3. DSÖ’nün Gerçek Patronları Kim?
En büyük bağışçı, 2021 itibariyle Bill & Melinda Gates Vakfı.
Peki bir teknoloji milyarderinin fonladığı bir sağlık kuruluşu, aşılar, ilaçlar ve çocuk politikaları konusunda tarafsız olabilir mi?
Yine GAVI gibi aşı ittifakları, DSÖ politikalarının merkezinde yer alıyor. Üstelik bu ittifaklar da tıpkı büyük ilaç şirketleri gibi “kâr odaklı”.
Sağlık sisteminin ticaretle kesiştiği yerde, halk sağlığı ne kadar güvende?
---
4. Ne Yapmalı? Gözümüzü Açma Vakti
DSÖ gibi yapılar, görünürde küresel krizlere karşı bir kalkan gibi sunulsa da; gerçekte maddi bağımlılıkla yoğrulmuş bir sistemin parçası olabilir.
Bu yüzden:
Her “sağlık” politikasını sorgulamalıyız.
Bağışçıları, projeleri ve karar alıcıları şeffaflıkla izlemeliyiz.
Devletlerin halk iradesi yerine dış baskılarla hareket etmesine karşı uyanık olmalıyız.
---
Son Söz: Bağış Kutusundan Çıkan Kanunlar
Bir kuruluş ne kadar "iyi niyetli" olursa olsun, finansal bağımlılık onu tarafsızlıktan uzaklaştırır.
DSÖ, eğer küresel sağlığın gerçek temsilcisi olmak istiyorsa, önce bağımsız ve şeffaf olmayı öğrenmeli.
Aksi halde:
"Küresel Sağlık" değil, "Küresel Sponsorluk" çağı başlamış demektir.
Teşekkürler
EmoticonEmoticon